Het zal je wellicht eens overkomen zijn. Bij het in- of uitrollen van het voorzeil voel je meer weerstand dan normaal. De voor de hand liggende reactie is dat je harder gaat trekken. Juist hierdoor trek je het systeem ‘op slot’. De val van een rolvoorzeil wikkelt zich bij het in of uitrollen van het zeil om het stag en knelt het rolsysteem dusdanig af, waardoor er schade aan de val of zelfs aan het stag kan ontstaan. Hoe kun je deze halyard wrap voorkomen?
De oorzaak
Als de hoek tussen het val en het voorstag te klein is (< 7°) dan kan een te weinig doorgezet val zich om het rolreefsysteem wikkelen. Gevolg: een om het systeem gedraaide val die het systeem uiteindelijk op slot zet. Ook wel een “halyard-wrap” (valomwikkeling) genoemd. Als je deze weerstand met bijvoorbeeld een lier toch probeert te overwinnen, dan ligt een opengedraaide stag op de loer, met alle schadelijke gevolgen van dien. De strengen van het stag zijn zodanig vervormt waardoor de belasting op de strengen onevenredig is en het stag slechts een deel van de oorspronkelijke breeksterkte behoudt.
Valspanning
De meest voorkomende oorzaak van halyard-wrap is een te slap val, dus zet het val van rolfok of genua voldoende door. Tijdens het zeilen, als er druk in het zeil staat, lukt dit vaak alleen met behulp van een lier. Als je dit op de hand probeert, met druk in het zeil, zal de val vermoedelijk alleen maar slapper komen te staan. Controleer voor het uitvaren daarom de valspanning.
Geleideblok of beugel
Om een halyard-wrap te voorkomen is het belangrijk dat de hoek tussen het val en de voorstag dusdanig groot is dat ook een relatief losse val altijd vrij van het profiel kan blijven. Deze hoek ligt bij voorkeur tussen 7° en 10°. Om dit te bereiken kan er een zogenaamde valgeleidebeugel of -blok ruim onder het voorstag op de mast geplaatst worden. Dit zorgt ervoor dat het val eerst langs de mast naar beneden wordt geleid alvorens onder de juiste hoek op de topwartel aan te sluiten. Deze valgeleidebeugel (halyard-fairlead of halyard leadblock) bestel je eenvoudig hieronder.
Let wel op: Aanpassingen aan mast en tuigage maken halyard-wrap niet onmogelijk, de juiste valspanning en goed opletten bij het in en uitrollen van voorzeilen blijft geboden.
Extra tip: Wanneer je jouw oude staaldraadval gaat vervangen door bijvoorbeeld een nieuwe dyneema val, controleer dan de valgeleidebeugel op slijtage. Vaak heeft het staaldraad de beugel in- of soms zelfs doorgesleten. Zo’n kapotte beugel kan de nieuwe val in korte tijd erg beschadigen!
Wil je een valgeleidebeugel laten plaatsen of twijfel je halyardwrap schade heeft veroorzaakt? Laat het weten, we helpen je graag verder! Bekijk ook eens onze andere rigs & tips.